Sažetak ▼

Razmena roba i usluga je najvažniji domen ekonomske saradnje Srbije sa Evropskom unijom (EU), pored priliva stranih direktnih investicija, kredita, doznaka (i donacija) koje dominatno dolaze iz ove grupe zemalja. U periodu od 2000. godine na ovamo došlo je do značajnog rasta trgovine Srbije i EU, jer su robni izvoz i uvoz rasli po dvocifrenim stopama. U istom periodu udeo EU u ukupnoj razmeni Srbije se nije bitnije promenio ako izuzmemo efekte tri proširenja EU (2004, 2007, 2013) i iznosi skoro dve trećine. Imajući u vidu da će zemlje CEFTA, izuzevši Moldaviju, u narednoj deceniji verovatno ući u EU, jasno je da će se značaj razmene sa EU, barem nominalno, dodatno povećati. EU je ključni strateški partner Srbije zbog ogromnog globalnog ekonomskog, tehnološkog i političkog značaja, ali i, na neki način, referentna tačka za Srbiju budući da je modernizacija naše zemlje kao prirodni prioritet srpskih elita praktično neodvojiva od evropskih integracija, odnosno punopravnog članstva u Uniji.

Sažetak ▼

Rad analizira dinamiku pristupanja Svetskoj trgovinskoj organizaciji (STO) otpočetog 2005. godine kao jednu od determinanti spoljne politike Srbije na početku 21. veka. Autorka težište analize stavlja na koristi koje bi naša zemlja imala u vidu olakšanog pristupa tržištu zemalja članica te međunarodne organizacije i ispunjenja jednog od ključnih uslova u pregovorima za pristupanje Evropskoj uniji (Poglavlje 30). Budući da je Srbija uvozno zavisna zemlja sa visokim spoljnotrgovinskim deficitom, stupanje u STO pojednostavilo bi uspostavljanje trgovinskih tokova sa novim partnerima i primenu izvozno orijentisanog modela rasta naše privrede. Multilateralni pregovori koji se odvijaju pod okriljem STO nude potencijal za održavanje dugoročnog rasta, stimulisanja trgovine i investicija i održivog privrednog razvoja. Srbija kao mala država nije u stanju da sa nacionalnim kapacitetima samostalno aktivno stvara, razvija i održava ekonomske odnose sa državama širom sveta, pa bi ulazak u STO omogućio domaćim preduzećima da pod znatno povoljnijim uslovima izvoze i u države sa kojima Srbija nema već sklopljene sporazume o trgovinskim odnosima. Autorka sagledava dosadašnje rezultate Srbije u ovom procesu, identifikuje otvorena pitanja i probleme i ukazuje na brojne prepreke na koje je naša zemlja naišla, ali i na puteve kako se može uspešno dovršiti postupak pristupanja STO.

Sažetak ▼

Aktuelni odnosi Srbije i Narodne Republike Kine uslovljeni su mnogobrojnim političkim, ekonomskim, pravnim i socijalnim faktorima. Pomenuti faktori ukazuju na postojanje asimetrije u mnogim aspektima koja, međutim, ne predstavlja smetnju da dve strane razvijaju dobre i prijateljske odnose utemeljene na kontinuitetu diplomatskih odnosa uspostavljenih još 2. januara 1955. godine, između tadašnje FNR Jugoslavije i NR Kine. Srbija kao država naslednica SFR Jugoslavije nastavlja da tretira Kinu kao jednog od najznačajnijih spoljnopolitičkih partnera što se manifestuje kroz spoljnopolitički kurs prema kojem je Kina jedan od osnovnih stubova spoljne politike Srbije pored Evropske unije, Rusije i SAD. Kina je ključni akter svetske politike i velika sila sa kojom Srbija treba da gradi odnose „sveobuhvatnog strateškog partnerstva”. Ne čudi otuda da je produbljivanje srpsko-kineskih odnosa na bilateralnom i na multilateralnom planu (naročito u okviru Ujedinjenih nacija, regionalnih međunarodnih organizacija i političkih foruma poput mehanizma „16+1” između Kine i država Centralne i Istočne Evrope), doprinelo boljem strateškom pozicioniranju Srbije u savremenim međunarodnim odnosima.

Sažetak ▼

Pojam moći države se u nauci o međunarodnim odnosima ozbiljnije proučava već skoro sedam decenija. Autor daje pregled određenja moći države iz perspektive realističkog teorijskog pristupa, ali i predstavnika drugih teorijskih pristupa koji su se bavili ovim pojmom. Naglasak je stavljen na tri preovlađujuća shvatanja moći: moć shvaćena kao kontrola nad resursima, moć shvaćena kao kontrola nad akterima i moć shvaćena kao kontrola nad događajima, odnosno ishodima. Teorijska diskusija dopunjena je prednostima i nedostacima svakog od ovih shvatanja moći države, a sa ciljem njihove sistematizacije i evenutalne pomoći pri odabiru adekvatnog određenja moći u sprovođenju konkretnih istraživanja. Autor zaključuje na to da pojam moći države prevazilazi okvire realističkog teorijskog pristupa i predstavlja jedan od ključnih pojmova (po nekim autorima i ključni pojam) u proučavanju međunarodnih odnosa, kao i da svako od predstavljenih shvatanja moći ima svoje mesto u teorijsko-pojmovnom aparatu nauke o međunarodnim odnosima i studijama bezbednosti.