Sažetak ▼

U radu se istražuje koliko je osnivanje Svemirskih snaga SAD uticalo na druge države da ubrzaju svoje svemirske aktivnosti i da li će budući tehnološki razvoj u svemiru biti miroljubiv. Novoosnovane Svemirske snage SAD posledica su novog geopolitičkog promišljanja o značaju svemira kao nove vrste borbene arene između država. Međunarodne norme zabranjuju oružje za masovno uništenje u svemiru, ali ne i konvencionalno naoružanje, pa zbog toga autor ispituje opravdanost i mogućnost uspostavljanja međunarodnog režima koji bi ograničio buduće svemirske ambicije nekolicine sposobnih država. U radu se uporednom metodom i analizom praksi država ispituje ko bi mogao da bude najozbiljniji konkurent SAD u borbi za dominaciju svemirom. Autor zaključuje da svemirski nacionalizam dominira u praksama država i njihovim težnjama da uvećaju sopstvenu moć. Iako je suviše rano za odbacivanje klasičnih geopolitičkih stavova, geopolitika mora da uvaži svemir kao novu arenu nadmetanja. Autor takođe prognozira da će u toj areni biti mesta i za privatne aktere, ali uz strogi nadzor države. Glavni zaključak i odgovor na istraživačko pitanje je da će američke aktivnosti uvesti trku za pokoravanjem svemira u novu brzinu, uključujući naoružavanje i militarizaciju svemira.

Sažetak ▼

U radu se istražuje kakve su uopšteno mogućnosti i ograničenja multilateralizacije pregovora o kontroli strateškog naoružanja i posebno uključivanja Kine u iste, budući da su SAD tokom 2019. i početkom 2020. godine uslovile produžetak Ugovora između SAD i Ruske Federacije o merama za dalјe smanjenje i ograničenje strateškog ofanzivnog naoružanja (Novi START) uklјučivanjem Kine u trilateralne pregovore o kontroli strateškog naoružanja. Osnovna hipoteza je da ograničenja i dalje nadilaze mogućnosti u pogledu multilateralizacije kontrole strateškog naoružanja i da su mogućnosti za uključivanje samo Kine minimalne. Osnovna hipoteza je proverena teorijskim razmatranjem pojma strateške stabilnosti i njegove transformacije od Hladnog rata do danas, kao i kroz četiri indikatora ili preduslova kineskog učešća u kontroli strateškog naoružanja: 1) kvantitativno smanjenje broja nuklearnog naoružanja SAD i Rusije do nivoa koji ima Kina, 2) umanjenje uloge koju nuklearno oružje ima u vojnim i bezbednosnim strategijama velikih sila, 3) umanjenje uloge nuklearnog naoružanja kao statusnog simbola supersile ili velike sile i 4) postizanje multilateralnog međunarodnog sporazuma (a ne trilateralnog) o ograničavanju upotrebe nuklearnog naoružanja. Autorka koristi pre svega komparativni metod, analizu sadržaja dokumenata i analizu diskursa. Autorka zaključuje da nepostojanje namere SAD i Rusije da dalje redukuju strateške snage i umanje ulogu nuklearnog naoružanja u svojim odbrambenim strategijama, ne postojanje saglasnosti oko toga ko sve treba da bude uključen u buduće pregovore o kontroli naoružanja i kinesko generalno nepoverenje u transparentnost i delotvornost kontrole naoružanja, utiču na to da Kina i u narednom periodu ostane van bilo kog vida kontrole strateškog, uključujući i nuklearnog naoružanja.

Sažetak ▼

Rad analizira komunikološku dimenziju terorističkog akta, polazeći od pretpostavke da se za nasiljem poseže radi prenošenja različitih poruka neverbalnim putem. Kroz istraživanje tehnike propagande nasilnom akcijom, na kojoj se u velikoj meri temelji komunikaciona taktika terorista, autor teži da ispita dalekosežnije domete komunikacione strategije pobunjeničkih formacija u borbi protiv dominantne hegemonije. Kombinujući elemente teorijske koncepcije propagandi Žaka Elila (Jacques Ellul) sa kulturološkim pristupom u objašnjavanju mehanizama funkcionisanja hegemonije, autor opovrgava gledišta koja pobunjenicima negiraju mogućnost da, korišćenjem nasilnih akata, efikasno ostvare propagandnu nameru. Autor zaključak zasniva na tri argumenta. Prvo, da je u savremenoj propagandi uticaj na ponašanje publike (ortopraxie) korisniji cilj od uticaja na promenu njenih stavova (ortodoxie). Drugo, da je u pretpropagandnom polju moguće uočiti elemente na koje se nasilni akt može nadovezati, a koji izmiču hegemonskoj kontroli, usled protivurečnosti između ideoloških naracija i realne strukture. Treće, da se terorističkim aktom nosioci istovremeno obraćaju različitim vrstama publike, sa različitim ciljevima. Autor zaključuje da se propagandna efikasnost može ispoljiti na dva plana: 1) kratkoročno, kada nasilni akt deluje kao direktni „okidač” za željeno ponašanje publike; i 2) dugoročno, uključivanjem čina i izazvanog ponašanja u mrežu sećanja, koje postaje element pretpropagande na koji se u budućnosti može referisati.

Sažetak ▼

Rad analizira korelaciju između složenih i višedimenzionalnih međunarodnih odnosa u 21. stoleću i političku stabilnost na nacionalnom nivou na primeru država Srednje Amerike kao istorijski i strateški važnog područja Zapadne hemisfere. Autor ukazuje na političku (ne)stabilnost koja se razmatra i kao opšti fenomen u ekonomiji i politici, i kao poseban fenomen koji se odnosi na države Srednje Amerike. Glavni deo analize utvrđuje i konstatuje moguće činioce koji dovode do političke (ne)stabilnosti država Srednje Amerike. Status ovih država određen je značajnim uticajem SAD-a koje su ostavile dubok trag tokom Hladnog rata i nakon njega. Podrška SAD-a daljem razvoju kapitalizma tokom Hladnog rata nije dugoročno rešila pitanje komunikacije u domenu javne politike – bitne za uspostavljanje i održavanje političke stabilnosti država Srednje Amerike. Pretenziju SAD-a da zadrže primat u razvoju kapitalizma, nakon Hladnog rata, može dovesti u pitanje rastući uticaj Kine. Autor zaključuje da postoji mogućnost da se države Srednje Amerike oslobode dominantne uloge SAD-a u razvoju kapitalizma, pod uslovom da se rast i uticaj Kine nakon globalne pandemije nastavi.