Sažetak ▼

Polazeći od pozitivnog iskustva uključivanja osnovnih načela Kopenhaških pristupnih kriterijuma (1993) na postkomunističku političku i ekonomsku demokratizaciju u prostoru srednje-istočne i baltičke Evrope, Ijan Maners je odredio ‘evropsku normativnu moć’ kao sposobnost Evropske unije da širi svoj međunarodni uticaj putem normi, pre nego putem političke moći svojih država-članica. Autor navodi da je, od početka ispoljavanja zamora za proširenjem sredinom 2000-ih, relevantnost evropske normativne moći u opadanju, te da je realpolitika ponovo postala osnovni faktor odlučivanja u spoljnoj politici Evropske unije. U nedostatku jasnih izgleda za pristupanje Evropskoj uniji, brojne političke inicijative vezane za stabilnost i bezbednost Zapadnog Balkana (ZB) ostale su bez većih rezultata. Autor zaključuje da je naglo ‘uvećanje’ procesa proširenja nakon ruske invazije na Ukrajinu (i to na zemlje koje su u manjoj meri nego ZB ispunjavale norme i standarde članstva u EU) dodatno potkopalo evropsku normativnu moć u korist (slabe) političke moći i realpolitike u odnosu s tim zemljama. takav pristup nema dobru perspektivu da obezbedi regionalnu stabilnost, efikasno promoviše mir i demokratiju, niti pruži mapu puta ka članstvu u EU.

Sažetak ▼

Kroz svoju šatl diplomatiju nakon Jomkipurskog rata, Henri Kisindžer, jedan od najuticajnijih i najkontroverznijih diplomata s kraja 20. i početka 21. stoljeća, odigrao je ključnu ulogu u oblikovanju geopolitičkog pejzaža Bliskog istoka. Ovaj članak istražuje višedimenzionalnu i slojevitu prirodu Kisindžerove strategije, utemeljene na geostrateškim konceptima Saula Bernarda Koena. Dok je Kisindžerova misija imala za cilj da okonča neprijateljstva između Izraela i njegovih arapskih suseda, ona je takođe nastojala da smanji rastući uticaj Sovjetskog Saveza u regionu, što je ključni aspekt koji se često zanemaruje u postojećim naučnim radovima. Istražujući geopolitiku nafte, moći i uticaja kroz prizmu Karterove doktrine, ovo istraživanje ilustrira na koji način je Kisindžerova realpolitika uticala ne samo na arapsko-izraelske mirovne pregovore, nego i u kojoj mjeri je izmijenila dinamiku Hladnog rata, preoblikujući, na taj način, tok istorije.

Sažetak ▼

Ovaj članak proučava Severnu Makedoniju kao primer kandidatske države čiji su napori da se pridruži Evropskoj uniji (EU) u više navrata ometani vetom nekoliko članica, uključujući Grčku, Francusku i Bugarsku. Autor tvrdi da primer Severne Makedonije ukazuje na neophodnost, ali i na izazove, povezane s reformom mehanizma donošenja odluka o proširenju EU. Iz komparativne i istorijske perspektive, ovaj rad istražuje veto pristup Grčke i Bugarske u procesu pristupanja Severne Makedonije u kontekstu preovlađujućih narativa u politici dve države-članice Evropske unije. U istraživanju se koristi analiza dokumenata i analiza diskursa. Članak pruža osvrt na logiku i svrhu nacionalnih veta, njihovu upotrebu, kao i izglede za reformu procesa donošenja odluka o proširenju Evropske unije.

Sažetak ▼

Ovo istraživanje proučava dinamiku političkih režima kao ključne faktore koji oblikuju bilateralne vojne saveze u Centralnoj i Istočnoj Evropi od posledica Kubanske raketne krize (1962) do 2003. godine. Koristeći podatke iz baza podataka Alliance Treaty Obligations and Provisions (ATOP) i Polity IV, istraživanje istražuje statističke korelacije između tipologija vojnih saveza i političkih režima. Istraživačka pitanja uključuju istraživanje ključnih karakteristika savezništava u domenu odbrane, prirodu političkih režima u dijadama, korelacije između trajnosti saveza i nivoa demokratije, kao i uticaj promena režima na faze saveza. Analiziran je uzorak od 88 savezništava, istražujući hipoteze o odnosima kao što su trajanje saveza, kongruentnost političkih režima, asimetrija članova, odredbe ugovora i promene pre i posle Kubanske krize. Ključni nalazi ukazuju da su manje demokratske dijade imale tendenciju da održe dugotrajnije saveze, dok je hipoteza o sličnosti političkih režima u vojnim savezima dobila delimičnu statističku potvrdu. Ovaj članak doprinosi razumevanju kako dinamika političkih režima utiče na formiranje i dugovečnost saveza u regionu koji je istorijski oblikovan hladnoratovskim geopolitičkim dinamikama.

Sažetak ▼

U radu se analizira mogućnost stvaranja azijskog pandana NATO-u, odnosno, prepreka i izazova u tom procesu. U prvom delu rada, autor se osvrće na saradnju pojedinih indo-pacifičkih zemalja (posebno Japana, Južne Koreje, Australije i Novog Zelanda) sa Severnoatlantskom alijansom, uz osvrt na sadržaje i dostignuti nivo tih odnosa. Potom se pruža kratak osvrt na ideje i koncepte stvaranja „globalnog NATO-a” sa početka 2000-ih godina, koji nisu realizovani. U središnjem delu rada, autor opisuje i objašnjava ideju stvaranja azijskog NATO-a, analizira i iznosi pretpostavke o tome koje bi zemlje mogle da budu u njegovom sastavu, i zatim, izlaže osnovne prepreke koje stoje na putu realizacije te ideje. Prema autorovom mišljenju, te prepreke su kulturološkopolitičke, geoekonomske, i geografsko/geostrateške prirode. Svaka od ovih prepreka se zasebno analizira i tumači, polazeći od pretpostavke da bi SAD bile voljne da pokrenu stvaranje tog saveza. Prepreke se sagledavaju na nivou potencijalnih azijskih članica. Na samom kraju rada, autor sažima sve prezentovane argumente i iznosi zaključke.