MARKSISTIČKE TEORIJE MEĐUNARODNIH ODNOSA NA POČETKU 21. VEKA

KOSTIĆ Marina T. (Doktorant na Fakultetu političkih nauka Univerziteta u Beogradu), spec.marinakostic@gmail.com

Godina kada se obeležava stogodišnjica ruske revolucije predstavlja pravi momenat za razmatranje savremenih problema i dometa marksističkih teorija međunarodnih odnosa. Ciklično kretanje globalnog kapitalizma u periodu od 1990. do 2017. godine doprinelo je oživljavanju interesovanja za marksističke teze u novoj potrazi za načinima prevazilaženja kapitalizma. Rad analizira aktuelna pitanja kojima se marksistička misao međunarodnih odnosa danas bavi i to pomeranje težišta sa odnosa Istok‐Zapad na odnos Sever‐Jug, transformaciju funkcija države shodno potrebama transnacionalnog kapitala, kombinaciju upotrebe sile i saglasnosti u stvaranju hegemonističkog svetskog poretka, svetsku ekonomsku krizu i krizu evrozone i primenu mera štednje kao odgovor na navedene krize, jačanja antikapitalističkih i „antisistemskih” pokreta i političkih partija i njihovu povezanost sa državama poput Rusije i zemalјa Latinske Amerike. Autorka navedena pitanja razmatra sa teorijskog stanovišta neomarksizma i postmarksizma, te „novog marksizma” kao novog tumačenja dela Karla Marksa, prvenstveno do sada neobrađenih tekstova i stavova vezanih za vanevropsko područje. Autorka zaključuje da se dijalektički materijalizam iznova potvrđuje kao neizostavno sredstvo otkrivanja stvarnih mehanizama funkcionisanja savremenog svetskog poretka.

Ključne reči: marksizam, neomarksizam, postmarksizam, teorija sistema, teorija zavisnosti, razvoj, transnacionalna država, globalni kapitalizam, hegemonija, nejednakost