UDK 327(410:4-672EU)
Biblid: 0025-8555, 76(2024)
Vol. 76, No 2, str. 177-200
DOI: https://doi.org/10.2298/MEDJP2402177M
Original article
Primljeno: 17 Apr 2024
Prihvaćeno: 12 Jun 2024
CC BY-SA 4.0
Institucionalni aspekti procesa istupanja iz Evropske unije tokom i nakon Bregzita
MIŠČEVIĆ Tanja (University of Belgrade, Faculty of Political Science, Belgrade),
tanja.miscevic@fpn.bg.ac.rs
PURIĆ Nemanja (University of Belgrade, Faculty of Political Science, Belgrade), nemanja.puric@fpn.bg.ac.rs
Međuzavisnost u globalizovanom svetu podrazumeva upravljanje procesima u mnogim oblastima koje se regulišu na međunarodnom nivou – to je mesto koje su tokom veka svog postojanja zauzele međunarodne vladine organizacije. Njihov rad i uspešnost je uzročno posledično povezan za nadležnostima i procesima odlučivanja, ali i sa širinom i agilnosti država članica. To je razlog zbog koga veliki broj međunarodnih organizacija ne poznaje mogućnosti istupanja i isključenja iz članstva. Proces istupanja iz Evropske unije kao nadnacionalne međunarodne organizacije jedinstven je u svetu međunarodnog organizovanja. Imajući u vidu da je Ugovor iz Lisabona prvi osnivački ugovor koji u članu 50. spominje institut istupanja, ta mogućnost bila je predmet brojnih teorijskih debata. Sporazum o istupanju UK iz EU označio je početak novih pregovora o budućim odnosima Ujedinjenog Kraljevstva i Unije koji su rezultirali Sporazumom o trgovini i saradnji. Rad analizira tri insitucionalna aspekta procesa istupanja. Prvo, sama procedura koju predviđa član 50. Ugovora je, u poređenju sa tipičnim međunarodnim organizacijama, dodatno institucionalizovana, a slučaj Ujedinjenog Kraljevstva dodatno determinisan njegovim političkim sistemom. Drugo, pregovori o istupanju završeni su potpisivanjem Sporazuma koji je uspostavio standarde za potencijalna buduća istupanja, a čije institucionalne aspekte u pogledu rešavanja sporova ovaj rad ispituje. Treće, rad analizira institucionalne aspekte Sporazuma o trgovini i saradnji koji uspostavlja novu formu pridruživanja kao legalistički okvir za buduće odnose države koja istupa i Evropske unije. Autori koriste uporednu metodu prilikom utvrđivanja isntitucionalnih osobenosti prethodno pomenutih sporazuma.
Ključne reči: Bregzit, Ujedinjeno Kraljevstvo, Evropska unija, pridruživanje, institucionalno pravo