MEĐUNARODNI PROBLEMI
INTERNATIONAL PROBLEMS
NAUČNI ČASOPIS INSTITUTA ZA MEĐUNARODNU POLITIKU I PRIVREDU
SCIENTIFIC JOURNAL OF THE INSTITUTE OF INTERNATIONAL POLITICS AND ECONOMICS
EST. 1949
UDK 551.583:[327::911.3(9)
Biblid: 0025-8555, 74(2022)
Vol. 74, No 4, str. 557-582
DOI: https://doi.org/10.2298/MEDJP2204557A
Originalni naučni rad
Primljeno: 30 May 2022
Prihvaćeno: 11 Oct 2022
CC BY-SA 4.0
GEOPOLITIČKI IZAZOVI ZA UKLJUČIVANJE ZAINTERESOVANIH STRANA U ADAPTACIJU NA KLIMATSKE PROMENE NA ARKTIKU – VOJNA AKCIJA I IZAZOVI ZA ARKTIČKO GRAĐANSTVO
ARRUDA Gisele M. (Principal Researcher, University of Aberdeen, UK),
gisele.arruda@abdn.ac.uk
FILIJOVIĆ Marko (Researcher, Athens Institute for Education and Research (ATINER), Greece), mfilijovic@yahoo.com
Adaptacija na klimatske promene na Arktiku je moćan pojam zasnovan na izazovnoj i nestalnoj realnosti kontinuiranih složenih interakcija između prirodnih i društvenih struktura. Geofizički i geopolitički aspekti arktičkog sistema i globalnog konteksta su prirodno međusobno povezani, a ljudski aspekti društvenog postojanja su još više integrisani, što rezultira nizom kolektivnih mogućnosti, rizika i odgovornosti kako za civilizacije, tako i za građane Arktika i građane sveta. Naša analiza je pokazala da postoje najmanje tri ključna faktora koji stoje na putu sprovođenja arktičke agende o klimi: 1) nerešeni teritorijalni i drugi sporovi među arktičkim obalnim državama, 2) intenzivna (re)militarizacija regiona (sa Rusijom kao centralnim igračem) i 3) primetna ekonomska dinamika, praćena strateškom konkurencijom između ključnih aktera – uključujući nearktičke države, poput Kine. Prioriteti za region su i dalje postavljeni staromodnim, mehaničkim, političkim programima, kombinovanim sa neodrživim strategijama upravljanja prirodnim resursima. Uopšteno, ovo istraživanje ukazuje da sama pretnja klimatskih promena nije dovoljna da mobiliše arktičke nacije motivisane osećajem regionalnog građanstva niti da podigne svest o potrebi za koordinisanom i inkluzivnom politikom prilagođavanja klimatskim promenama, zasnovanom na arktičkoj saradnji.
Ključne reči: klimatske promene, adaptacija, geopolitika, arktičko građanstvo, militarizacija