PROCENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU U PRAKSI MEĐUNARODNOG SUDA PRAVDE

VUČIĆ Mihajlo (Autor je naučni saradnik u Institutu za međunarodnu politiku i privredu, Beograd), mihajlo@diplomacy.bg.ac.rs

Rad analizira primenu instituta procene prekograničnog uticaja na životnu sredinu u konkretnoj realnosti međunarodnih odnosa. Autor polazi od najnovije presude u oblasti životne sredine pred Međunarodnim sudom pravde u sporu između Kostarike i Nikaragve u kojoj su sadržina, pravni status i način primene ovog instituta figurirali kao glavne tačke sporenja. Nakon razmatranja klimatskih i ekoloških činilaca koji dovode do zategnute političke situacije u ovom regionu, autor se usredsređuje na institut procene prekograničnog uticaja na životnu sredinu u opštem međunarodnom pravu kroz pregled teorijskih stavova istaknutih autora, ugovorne normative i međunarodne pravosudne prakse. Poseban odeljak posvećuje se primeni ovog instituta u grani međunarodnog prava koja uređuje korišćenje međunarodnih vodotokova, jer je okosnica spora između Kostarike i Nikaragve način korišćenja zajedničke reke San Huan i njenog šireg ekosistemskog područja. Analiza obuhvata tumačenje ovog instituta u dispozitivu presude u sporu između Kostarike i Nikaragve i argumente Suda koji predstavljaju nova shvatanja elemenata ovog instituta ili pojašnjavaju prethodne nedoumice u pogledu načina tumačenja. Autor ukazuje i na propuste Suda da iskoristi priliku da dodatno utvrdi način primene ovog instituta u slučajevima vanrednog stanja na teritoriji države koja je nosilac obaveze njegove primene. U zaključku se utvrđuje da je presuda u analiziranom sporu potvrdila etabliran status procene prekograničnog uticaja kao opšte važeće norme međunarodnog prava, ali da je na budućem razvoju prakse da utvrdi tačan sadržaj procedure njenog izvođenja.

Ključne reči: procena prekograničnog uticaja, Međunarodni sud pravde, Kostarika, Nikaragva, međunarodni vodotokovi