MEĐUNARODNI PROBLEMI
INTERNATIONAL PROBLEMS
NAUČNI ČASOPIS INSTITUTA ZA MEĐUNARODNU POLITIKU I PRIVREDU
SCIENTIFIC JOURNAL OF THE INSTITUTE OF INTERNATIONAL POLITICS AND ECONOMICS
EST. 1949
UDK 656.612:[327::911.3(510)(73)
Biblid: 0025-8555, 72(2020)
Vol. 72, No 1, str. 37-60
DOI: https://doi.org/10.2298/MEDJP2001037T
Originalni naučni rad
Primljeno: 08 Jan 2020
Prihvaćeno: 16 Mar 2020
ULAZAK U „NEOMAHANOVSKI” SVET: SAVREMENO POMORSKO RIVALSTVO KINE I SAD
TRAPARA Vladimir (Naučni saradnik u Instititu za međunarodnu politiku i privredu, Beograd), vtrapara@diplomacy.bg.ac.rs
Autor koristi Mahanov koncept pomorske moći da bi ustanovio koliki je njen savremeni geopolitički značaj u odnosu na kopnenu moć. Glavna teza rada je da, nakon jednog veka prevlasti kopnene, međunarodni odnosi ulaze u novu eru primarnog značaja pomorske moći, zahvaljujući rivalstvu Kine i Sjedinjenih Američkih Država koje je predodređeno da bude pretežno pomorsko. Ovo je posledica savremene globalizacije, koja je učinila najveće svetske ekonomije zavisnim od nesmetanog odvijanja pomorske trgovine, i specifičnog geopolitičkog položaja Kine, koja se ne suočava sa značajnijim kopnenim izazovima, niti je u prilici da ih uputi. Autor zaključuje da trka u naoružanju i izmene pomorskih strategija pokazuju da je nadmetanje SAD i Kine na moru uveliko počelo, te da pravac i tempo kojim će ono eskalirati zavisi od toga da li će SAD na vreme napustiti hegemonističku politiku u korist defanzivne i da li će u tu svrhu na odgovarajući način upotrebiti pomorsku moć.
Ključne reči: geopolitika, pomorska moć, kopnena moć, Alfred T. Mahan, Halford Dž. Mekinder, globalizacija, Kina, Sjedinjene Američke Države