MEĐUNARODNI PROBLEMI

Sažetak ▼

Savremena ekonomska i finansijska kriza uticala je značajno na smanjenje trgovinskih tokova, prvi put posle Drugog svetskog rata, tako da je mnogi nazivaju trgovinskom krizom. I pored brojnih koristi i nedostataka liberalizacije, kao ključnih savremenih obeležja, postojeća kriza dovela je do preispitivanja ovih stavova utičući na uvođenje mera protekcionizma i na jačanje brojnih regionalnih veza i saveza. Pitanje koje se nameće je kako će izgledati trgovinski tokovi budućnosti i da li će regionalne integracije imati prevagu nad multilateralnim i liberalizovanim trgovinskim sistemom? Finansijska kriza je, vrlo brzo, postala ekonomska kriza koja je pogodila sve sektore. Prvi vidljivi efekti krize manifestovali su se u snažnom padu trgovinskih tokova, uslovljenim padom tražnje, što je dovelo do pada proizvodnje i zaposlenosti. Prve reakcije mnogih država bile su mere protekcionizma, kako bi se zaštitili nacionalni interesi. Ovo je ponovo aktuelizovalo debatu pobornika liberalizma i protekcionizma, gde su efekti i nastanak krize išli u prilog ovih drugih. Donosioci ekonomskih odluka suočeni su sa gorućim ekonomskim problemima, pokušavali su da ih ublaže (makar na kratak rok) okrećući se regionalnim partnerima, a manje prema svetskom tržištu.

Sažetak ▼

U članku će biti reči o ekonomskim odnosima između Evropske unije i Narodne Republike Kine. U uvodnom delu biće dat uvid u položaj Kine u savremenoj globalnoj privredi. U sledećem delu biće analizirani trgovinski odnosi između EU i Kine. Obuhvaćene teme predstavljaju opšti pregled ovih odnosa od njihovog uspostvljanja 1975, kao i stav Evropske unije prema članstvu Kine u STO. Takođe će biti opisano partnerstvo i konkurenicja između Kine i EU, nakon čega će biti dat pregled Ekonomskog i trgovinskog dijalogu na visokom nivou između ove organizacije i Kine. Poslednje teme u ovom delu članka su trgovinski tokovi između Kine i EU, uočene prepreke za trgovinu i ulaganje, kao i nedavni sporovi između dva trgovinska partnera. U trećem delu rada biće reči o investicionom tokovima između Kine i EU (sa naglaskom na kineske investicije u državama članicama EU). Nakon uvodnih napomena koje se tiču kineskih investicija u EU, biće baćeno svetlo na određene države članice EU koje su najpoželjnije za kineska ulaganja kao i grane industrije u koje kineske kompanije žele da investiraju. U završnom delu članka autor će se baviti potencijalnim razvojem odnosa između EU i Kine u bliskoj budućnosti.

Sažetak ▼

Dana 11. novembra 2013. godine, Međunarodni sud pravde je doneo presudu povodom zahteva za interpretacijom presude iz 1962. godine u slučaju Preah Vihar, sporu o teritorijalnom razgraničenju između kraljevine Tajlanda i kraljevine Kambodže. Autori su u ovom radu izvršili analizu kako osnovne presude iz 1962, tako i sveže donesene interpretacije presude. Najpre je sažeto analiziran istorijski kontekst razloga za pokretanje spora pred Sudom, da bi se u glavnom delu rada autori pozabavili pravnom analizom presude i njene interpretacije. Poseban naglasak stavljen je na način rezonovanja Suda i posledice koje takav način rezonovanja proizvodi po suštinsko razrešenje spora i razjašnjenje pojedinih načela međunarodnog prava koja uređuju razgraničenje između država na prirodnim granicama, ali i na širu praksu Međunarodnog suda pravde u sličnim pitanjima.

Sažetak ▼

Koncept odgovornosti za zaštitu izuzetno je aktuelan koncept u međunarodnim odnosima. Počev od njegovog nastanka 2001. godine pa do danas generisana je značajna aktivnost celokupne međunarodne zajednice, počev od pojedinačnih država, preko međunarodnih organizacija, nevladinih organizacija, brojnih konferencija, teorijskih radova. Razlog za intenzivno debatovanje o konceptu leži u njegovoj delikatnosti, mogućnosti zloupotrebljavanja i neujednačenoj primeni. U predstojećem radu iscrpno je prikazana geneza koncepta odgovornosti za zaštitu, počev od prvog akta pa do poslednjih usvojenih u 2013. godini. Težište rada je na upoznavanju čitaoca sa stavovima i rešenjima usvojenim u navedenim aktima. Pored deskriptivnog prikaza, analiziraju se i usvojena rešenja i iznosi finalni zaključak o stvarnom uticaju i značaju ovog koncepta na odnose u međunarodnoj zajednici.

Sažetak ▼

Istorija problema protivraketne odbrane u odnosima Rusije i Sjedinjenih Država traje već nekoliko decenija. Njena savremena faza započinje 2007. godine, sa odlukom SAD da rasporede protivraketni sistem u Srednjoj i Istočnoj Evropi. U ovom radu nudimo pregled najznačajnijih trenutaka u razvoju protivraketne odbrane, da bismo zatim napravili analizu problema u pogledu tehnoloških i političkih aspekata. Osnovni argument je da rusko-američki dogovor o ovom pitanju izostaje jer SAD generalno vode politiku usmerenu ka degradaciji statusa nezavisne velike sile koji ima Rusija, a od koga ne želi da odustane. Protivraketnu odbranu SAD, iako ova tehnološki nije sposobna da joj naškodi, Rusija vidi samo kao deo šireg korpusa mera Vašingtona usmerenih protiv nje. Pritom, kao sredstvo američkog „čišćenja“ „otpadničkih“ režima, protivraketna odbrana indirektno ugrožava Rusiju, jer ubrzava njeno dovođenje u strateško zaokruženje. Mogućnost prevazilaženja ovog problema i približavanja SAD i Rusije vidimo u zajedničkoj pretnji koju bi mogla da uputi rastuća Kina.

Sažetak ▼

Predmet analize u ovom radu jeste proučavanje nastanka i razvoja fenomena peronizam, najvažnijeg političkog pokreta i ideologije u Argentini, možda i u celoj Latinskoj Americi, u XX veku. Cilj rada je da se peronizam predstavi kao politički pokret koji je nastao za vreme Huana Dominga Perona sredinom prošlog veka, ali pokret koji je nastavio da egzistira, traje i posle odlaska sa političke scene Perona. Vremenom je peronizam postao i nešto više od političkog pokreta ili modela razvoja, pa se gotovo može okarakterisati kao mit. Danas je peronizam jedan od ključnih činilaca društvenog razvoja u Argentini. Fokus istraživanja usmeren je na predstavljanje i eksplikaciju pojmova koji se uglavnom vezuju za Perona, njegov pokret i vladavinu kao što su populizam, prezidencijalizam i personalizacija vlasti. U ovom radu biće analizirani uslovi, činjenice i okolnosti u kojem je peronizam nastao i trajao uprkos mnogim kritikama i sporenjima kako u naučnoj literaturi, tako i u argentinskom društvu.

Sažetak ▼

U radu se razmatra pitanje položaja i uloge koju zemlje u razvoju imaju u savremenoj politici i pravu klimatskih promena. Osnovna teza koja se u radu razmatra je da je položaj zemalja u razvoju definisan relevantnim međunarodno-pravnim dokumentima, ali da značajne razlike između pojedinih kategorija zemalja u razvoju nisu do kraja jasno iskazane. U tom smislu, u prvom delu rada se ukazuje na probleme u definisanju pojma zemlje u razvoju. U drugom delu se daje prikaz specifičnih prava i obaveza zemalja u razvoju u okviru postojećeg sistema uspostavljenog Okvirnom konvencijom UN o promeni klime i Kjoto protokolom. Posebno se ukazuje na sadržaj i dileme u tumačenju principa zajedničke ali različite odgovornosti. U trećem delu rada se sagledavaju neke zajedničke karakteristike zemalja u razvoju koje su od značaja za klimatske promene. Daje se osvrt na neke karakteristike i elemente politike pojedinih zemalja (članica ne-Aneks I, malih ostrvskih zemalja, najmanje razvijenih država i zemalja u razvoju najvećih emitera GHG).

Sažetak ▼

U radu se analiziraju oblici saradnje među državama koja je neophodna kada se radi o pitanjima upravljanja, korišćenja i zaštite međunarodnih vodotoka. Najčešći vid saradnje je osnivanje i djelovanje međunarodnih riječnih komisija. Ostali oblici saradnje se manifestuju kroz sprovođenje međusobnih konsultacija i obavještavanja o relevantnim činjenicama i okolnostima za konkretan vodotok, kao i zajednički monitoring i evaulacija stanja i podataka značajnih u prevenciji nanošenja štete drugoj državi. Cilj ovog rada je da se pored opšteg prikaza i analize elemenata i vidova saradnje među državama u pitanjima korišćenja i zaštite međunarodnog vodotoka, analizira i praktična strana takve saradnje. Stoga se analizira rad Savske komisije kao institucionalnog okvira provođenja koordinirane saradnje između država potpisnica Okvirnog sporazuma za zaštitu sliva rijeke Save.